رسم ماتریس SWOT آغاز یک برنامه استراتژیک
مهمترین قدم برای برنامه ریزی استراتژیک رسم ماتریس SWOT می باشد.این ماتریس به ما نحوه شناسایی نقاط ضعف ، قوت ، تهدید و فرصت ها می آموزد .
رسم ماتریس SWOT از اقدامات مهم برای برنامه ریزی استراتژیک واحد های کسب و کار است. این ماتریس مهم به ما نقاط ضعف ، قوت ، تهدید و فرصت را می آموزد. همچنین چگونگی برخورد با هریک از این مسائل را برای مدیران واحدها روشن می سازد.
آنچه در گذشته عنوان شد
در مطالب گذشته به توضیح روش برنامه ریزی برای واحد های کسب و کار استراتژیک پرداختیم. ماتریس های بوستون و مکینزی را شرح دادیم و در نهایت روش تحلیل آن گردید.
همچنین برنامه ریزی برای کسب و کارهای جدید را آموختیم. در ادامه به انوع استراتژی ها در خصوص خلق محصول جدید اشاره شد.
لینک مطالبی که در گذشته بیان شد
برنامه ریزی واحد های کسب وکار استراتژیک
مدل برنامه ریزی جنرال الکتریک چیست و چه کاربردی دارد
آموزش تحلیل ماتریس مک کینزی یا همان ماتریس جنرال الکتریک
خلق محصول جدید با هدف توسعه بازار و راه های رسیدن به آن
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک از رسم نمودار SWOT می گذرد
برنامه ریزی استراتژیک برای واحدهای کسب و کار به صورت 8 مرحله ای انجام می پذیرد که یکی از مهمترین این مراحل رسم نمودار SWOT می باشد. مراحل برنامه ریزی استراتژیک از تدوین رسالت واحد اقتصادی آغاز می شود. بعد از رسم ماتریس SWOT به تدبیر اهداف ، تدبیر خط مشی ، تدبیر برنامه ، اجرا می پردازد. در نهایت نیز با دریافت بازخورد از روند اجرایی به اصلاح برنامه ها می پردازد.
تعریف رسالت اقتصادی گام اول برنامه استراتژیک واحد های کسب و کار
هر واحد اقتصادی در اولین گام به تعریف رسالت های خود خواهد پرداخت. البته باید توجه داشت این رسالت ها باید در چارچوب سیاست های کلان شرکت تعریف شود. این رسالت ها مسیر راه را برای تولید ، بخش های بازار و … مشخص می کند. این رسالت ها چراغ راه واحد های کسب و کار خواهد بود.
گام بعدی بررسی محیط بیرونی
در این گام مدیران واحد ها به بررسی محیط بیرونی خواهند پرداخت. محیط بیرونی به ما فرصت ها و تهدید های کسب و کارمان را نشان خواهد داد. این اولین گام برای رسم ماتریس WSOT خواهد بود.
فرصت ها برای بازاریابی حوزه نیاز یک خریدار است. نیازی که می تواند شرکت را به سود آوری رساند. فرصت ها را براساس میزان جذابیت و احتمال موفقیت آنها دسته بندی می کنند.
تهدیدات نیز چالش هایی است که شرکت در هنگام رقابت با سایر رقبا پیش رو خواهد داشت. این تهدیدات در صورت عدم تدوین برنامه دفاعی می تواند کسب و کار واحد را با چالش مواجه نماید. تهدیدات نیز بر مبنای میزان خطر و احتمال وقوع طبقه بندی می شوند.
تجزیه و تحلیل محیط درونی گام دیگری برای ترسیم ماتریس SWOT
بعد از تعیین تهدیدات و فرصت ها برای واحد کسب و کار به سراغ نقاط ضعف و قوت واحد کسب و کار می رویم. در هر صورت واحد کسب و کار در کنار فرصت های خوب به لحاظ جذب بازار باید نقاط قوت نیز داشته باشد. واحد کسب و کار قبل از هر اقدامی به شناسایی نقاط ضعف و قوت خود می پردازد. استراتژی های تهاجمی ، رقابتی ، محافظه کارانه و تدافعی خود را در مقابل آن تدوین می کند.
انواع استراتژی در تحلیل SWOT
اجازه دهید با بررسی یک مثال به سوال مهم «انواع استراتژی‌های swot چیست» پاسخ دهیم.
فرض کنید شما صاحب یک کافه هستید و قصد دارید برای افزایش مشتری و رقابت با رستوران‌هایی که در اطراف کافه هستند، راهکاری مناسب پیدا کنید.
شما می‌توانید برای تصمیم‌گیری بهتر از ماتریس سوات استفاده کنید. مثال زیر را ببینید:
نقاط قوت: کافه موقعیت مکانی خوبی دارد و در مسیر رفت‌وآمد افراد زیادی است. صبحانهٔ کافه منحصربه‌فرد است و طرفدارهای خودش را دارد. چندین سال است که در این منطقه کافه را اداره می‌کنید و اعتبار خوبی کسب کرده‌اید.
نقاط ضعف: بودجۀ تبلیغاتی بسیار محدودی دارید.
فرصت‌ها: در ماه آینده، چند روز تعطیلی رسمی است.
تهدیدها: قیمت مواد اولیه موردِنیازتان افزایش یافته است و در نزدیکی کافه، چند رستوران زنجیره‌ای وجود دارد.
با بررسی این اطلاعات، می‌توانید یکی از انواع سوات را انتخاب کنید:
استراتژی SO (تهاجمی)
در این استراتژی، با استفاده از نقاط قوت خودتان تاثیر فرصت‌های محیطی را برای افزایش سود و رشد کسب‌وکارتان افزایش می‌دهید. مثلا می‌توانید در روزهای تعطیل ساعت کاری کافه را افزایش دهید تا مشتری بیشتری در این روزها داشته باشید.
در این استراتژی تهاجمی، با توجه به اینکه نقاط قوت شما و فرصت‌های محیطی هم‌جهت با فعالیت‌های کسب‌وکارتان قرار می‌گیرند، به‌راحتی می‌توانید به نتیجۀ درخشان و مطلوبی دست پیدا کنید.
استراتژی ST (رقابتی)
در استراتژی ST (استراتژی رقابتی)، از نقاط قوتی که دارید، برای کم‌کردن اثر تهدیدها در کسب‌وکارتان کمک می‌گیرید. برای مثال، می‌توانید با کمک صبحانۀ خاص کافه و قیمت‌های مناسب‌تر نسبت به رستوران و کافه‌های دیگر، کافه را از رستوران‌های زنجیره‌ای اطراف خود متمایز کنید.
استراتژی WO (محافظه‌کارانه)
اگر با استفاده از فرصت‌هایی که شناسایی کرده‌اید، بتوانید نقاط ضعفتان را کاهش دهید، از این استراتژی که یک استراتژی محافظه‌کارانه است، بهره برده‌اید. با وجود اینکه بودجۀ تبلیغاتی بسیار محدودی دارید، می‌توانید برنامه‌های تفریحی و سرگرمی جذابی در روزهای تعطیل اجرا کنید که به بودجۀ تبلیغاتی زیادی احتیاج ندارند؛ مثلا پخش موسیقی زنده در کافه یا یک مسابقه یا بازی فکری می‌تواند خاطرۀ کافه را در ذهن مشتری‌ها ماندگار کند و به همین دلیل، شما را به دیگران معرفی کنند.
استراتژی WT (تدافعی)
زمانی که با دوری‌کردن از تهدیدهای محیطی به‌دنبالِ کاهش نقاط ضعف هستید، از این استراتژی کمک گرفته‌اید. مثلا با وجود اینکه قیمت مواد اولیه مورد نیاز شما افزایش یافته است؛ ولی شما برای رقابت با رستوران‌های اطراف و رسیدن به مشتری بیشتر تصمیم می‌گیرید قیمت‌های منوی کافه را خیلی تغییر ندهید.
با توجه به اینکه نقاط ضعف کسب‌وکارتان و تهدیدها تاثیر زیادی در بقای کسب‌وکارتان دارند، باید یک استراتژی تدافعی برای خروج از این شرایط در نظر بگیرید.
آنچه در ادامه خواهید خواند
خط مشی و اهداف کسب و کار یک گام راهبردی
نویسنده مهدی گمرکی
کارشناس ارشد و مشاور تجارت الکترونیک
مشاور بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ
سایر مطالب این نویسنده مرتبط با ارتباطات و فناوری اطلاعات
